درحالي‌كه بسياري از رسانه‌هاي عربي پيش‌بيني مي‌كردند سفر اخير تيلرسون به كشورهاي عربي خليجفارس، همزمان با افزايش تلاش‌هاي ميانجيگرانه امير كويت، آغازي براي پايان بحران 5ماهه قطر باشد، اكنون و بعد از سخنان صريح وزير خارجه آمريكا، حتي اميد رسانه‌هاي كويتي و قطري نيز به پايان اين نزاع طولاني كاهش يافته است.
تيلرسون كه پيش از اين در جريان نشست خبري مشترك با وزير خارجه كويت گفته بود، كشورهاي شوراي همكاري خليجفارس لازم است در جهت مقابله با تهديدهاي منطقه‌اي ازجمله ايران، اختلافات خود را كنار بگذارند و آمريكا تمام اقدامات لازم براي كمك به گفت‌وگوي سازنده ميان آنان را فراهم خواهد كرد، اكنون در عقب‌نشيني واضحي مي‌گويد: تصميم‌گيري درباره زمان تعامل با قطر به‌عهده سران 4كشور عربي است.
از سوي ديگر، روز گذشته، امير كويت، بعد از اظهارات وزير خارجه آمريكا در هشداري بي‌سابقه گفت: شوراي همكاري خليجفارس در حال فروپاشي است و اگر اين شورا فرو بپاشد، آخرين پايگاه همكاري عربي نيز از بين خواهد رفت.اما نگاهي به برنامه سفرها و ديدارهاي تيلرسون، نشان مي‌دهد تلاش براي مهار بحران قطر و اتحاد كشورهاي عربي خليجفارس عليه ايران، تنها هدف او از سفر چند‌روزه به منطقه نبوده است.
وزير خارجه آمريكا در جريان سفر به رياض، در نشستي سه‌جانبه با حضور پادشاه عربستان و نخست‌وزير عراق نيز شركت كرد. به گفته محمد صادق‌الهاشمي، مدير مركز مطالعات عراق، هدف از برگزاري علني اين نشست، حمايت آمريكا از شوراي همكاري‌هاي اقتصادي رياض- بغداد و خروج عراق از زير چتر استراتژيك ايران بوده است.
كمي بعد از برگزاري اين نشست سه‌جانبه، وزير خارجه آمريكا در جريان نشست خبري با عادل‌الجبير، همتاي سعودي خود، ضمن ايراني خواندن نظاميان گروه حشد شعبي، از آنان خواست فورا خاك عراق را ترك كنند! اين اظهارات، علاوه بر آنكه با پاسخ سريع محمدجواد ظريف، وزير خارجه كشورمان روبه‌رو شد، حتي تعجب جريانات مخالف ايران در منطقه را هم به‌دنبال داشت.
عبدالله الشايجي، از متفكران اخواني مخالف ايران كه همواره عليه فعاليت‌هاي گروه حشد شعبي موضعگيري كرده، در صفحه توييتر خود نوشت: ظاهرا مشاوران آقاي تيلرسون به وي اطلاع نداده‌اند نظاميان ايراني در عراق حضور ندارند، بلكه نظاميان عراقي هوادار ايران در مناطق مختلف نفوذ كرده‌اند!
سخنان اشتباه تيلرسون از سوي مقامات دولتي عراق نيز بي‌پاسخ نماند و دفتر مطبوعاتي حيدر العبادي به فاصله كمتر از يك روز، با انتشار بيانيهاي از اظهارات وزير خارجه آمريكا ابراز شگفتي كرد. در اين بيانيه همچنين آمده است: نيروهاي حشد شعبي عراقي‌هايي هستند كه براي دفاع از كشورشان فداكاري‌هاي بزرگي كرده‌اند.
از سوي ديگر، العبادي شخصا نيز در جريان ديدار دوجانبه با تيلرسون، در اظهاراتي معنادار تأكيد كرد: حشد شعبي يك نهاد رسمي است و ما بايد رزمندگان آنها را تشويق كنيم چرا كه اميد كشور و منطقه در آينده هستند.تمام اينها در حالي است كه روز گذشته، عبدالفتاح سيسي، رئيس‌جمهور و از متحدان دولت جديد آمريكا در منطقه، در مصاحبه با شبكه فرانس 24، با اشاره به وضعيت فعلي روابط ميان مصر و ايران گفت: روابط تهران و قاهره حدود 40سال است كه قطع شده و ما براي كاهش تنش موجود تلاش مي‌كنيم.
مصر بعد از عربستان سعودي، بحرين و امارات، چهارمين كشوري بود كه از راهبرد جديد دونالد ترامپ عليه توافق هسته‌اي و فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران حمايت كرده بود و بيان چنين مواضعي از سوي رئيس‌جمهور مصر، تعجب رسانه‌هاي عربي و آمريكايي را به‌دنبال داشته است.
وزارت خارجه آمريكا اوايل ماه گذشته و همزمان با سفر هيأت ديپلماتيك اين كشور به‌منظور آغاز فرايند گفت‌وگوهاي صلح عربي-اسرائيلي، كمك‌هاي سالانه به ارتش مصر را به‌دليل عدم‌پيشرفت اين كشور در احترام به حقوق بشر و اصول دمكراسي قطع كرد؛ امري كه اعتراض شديد دولت و رئيس‌جمهور مصر را به همراه داشت.
نگاهي به آشفتگي وضعيت حاكم بر روابط كشورهاي عربي با يكديگر، درحالي‌كه قرار بود بعد از سفر ترامپ به عربستان، ائتلافي فراگير عليه ايران را تشكيل دهند، نشان مي‌دهد شكل‌گيري اين ائتلاف، دست‌كم تا آينده‌اي نزديك به امري غيرممكن تبديل شده است.
- هشدار امير كويت در مورد فروپاشي شوراي همكاري خليج فارس
امير كويت روز گذشته ضمن هشدار نسبت به عواقب تشديد بحران خليجفارس گفت: اگر اين شورا فرو بپاشد آخرين پايگاه همكاري عربي از بين خواهد رفت. شيخ جابر الصباح، در سخنان خود، شوراي همكاري خليجفارس را «روزنه اميد در تاريكي شب عربي» توصيف و تأكيد كرد: تاريخ كساني را كه حتي يك كلمه براي شعله‌وركردن اختلافات ميان كشورهاي عربي خليجفارس بگويند، نخواهد بخشيد. اين مواضع كم‌سابقه امير كويت، اندكي بعد از اظهار نااميدي وزير خارجه آمريكا، نسبت به پايان سريع بحران قطر بيان شده است.
نظر شما